W poprzednim wpisie omówiliśmy najpopularniejsze suplementy na odchudzanie. Teraz zajmiemy się lekami odchudzającymi, albo przynajmniej środkami dostępnymi wyłącznie na receptę. Ich skuteczność jest potwierdzona naukowo, ale niestety, skutki uboczne są znacznie poważniejsze. Który z tych środków wybrać?
Contrave (Mysimba)
Contrave jest lekiem złożonym. Zawiera dwie substancje aktywne – naltrexon oraz bupropion. Naltrekson został stworzony w latach 60 XX wieku do walki z uzależnieniem od opioidów. Działa poprzez blokowanie efektu ich działania – osoby uzależnione przestają odczuwać przyjemność. Lek nie okazał się szczególnie skuteczny w leczeniu uzależnienia od opioidów, ale znalazł zastosowanie m.in. w leczeniu alkoholizmu, nikotynizmu czy właśnie otyłości, która w pewnym sensie jest uzależnieniem od jedzeniu.
Drugim składnikiem leku jest bupropion (znany też jako wellbutrin), który jest antydepresantem z grupy SSRI. Ta substancja również jest używana w leczeniu przeróżnych uzależnień – w tym nikotyny czy alkoholu, ale również otyłości.
Contrave pozwala zrzucić od co najmniej 5 do nawet 15% wagi ciała. W optymistycznym założeniu jest więc skuteczniejszy od suplementów bez recepty. Wadą rozwiązania jest długi czas kuracji, który może trwać nawet rok. Lek działa na zasadzie zmniejszenia uzależnienia od jedzenia poprzez działanie bezpośrednio na ośrodki przyjemności w mózgu, ale też zmniejsza apetyt.
Niestety, skutki uboczne są również bardziej znaczące. Zarówno naltrexon jak i bupropion to stosunkowo silne leki i mogą wywoływać m.in. ból głowy, nudności, ból brzucha, niepokój, suchość w ustach, zwiększenie ciśnienia krwii czy bezsenność. Przy dłuższym stosowaniu istnieje ryzyko uszkodzenia wątroby. Nie wolno go również używać w czasie ciąży. W Polsce naltrexon z bupropionem jest dostępny na receptę pod nazwą Mysimba. Miesięczny koszt kuracji to około 400 zł.
Fentermina
Fentermina to lek z grupy amfetamin, którego już od lat nie można znaleźć w Polskich aptekach. Został wycofany ze względu na powszechne skutki uboczne i brak trwałych efektów. Fentermina jest silnie pobudzającą substancją, która powoduje zatrzymanie apetytu. Negatywne skutki jej zażywania to suchość w ustach, niepokój, kołatanie serca czy nawet omdlenia. Po skończonej kuracji fenterminą większość osób szybko wraca do starej wagi, bo efekt zahamowania apetytu mija, a stare nawyki – nie. Fentermina przy długotrwałym stosowaniu u niektórych osób uszkadza serce.
Fenterminę można w Polsce zakupić na zasadzie importu celowego, albo w szarej strefie. Tabletki kupione z nielegalnego źródła mogą zawierać tak naprawdę wszystko – w tym substancje znacznie groźniejsze od feterminy. Dlatego najlepiej jest ich unikać.
Zaletą fenterminy jest to, że faktycznie działa. Średnio można dzięki niej utracić nawet 13 kg masy ciała w ciągu 6 miesięcy terapii, z czego większość z tego traci się w pierwszych tygodniach cyklu. Brak apetytu podczas zażywania fenterminy jest na tyle dotkliwy, że podczas jej stosowania zalecane są zastrzyki witaminowe. Ten lek nie bez powodu został wycofany z powszechnego obrotu bez powodu – skutki uboczne są naprawdę poważne, a efekt u większości pacjentów nie jest długotrwały.
Sibutramine (Merida)
Sibutramina to lek powodujący obniżenie apetytu z grupy SNRI. Jest to więc substancja podobna do niektórych antydepresantów. Co ciekawe sibutramina jest często nielegalnie dodawana do suplementów pochodzących z niepewnych źródeł. Takie tabletki często są sprzedawane jako ‘chińskie tabletki na odchudzanie’ i w składzie podają wyłącznie zioła i mikroelementy, podczas gdy prawdziwą substancją odpowiedzialną za ich działanie jest właśnie sibutramina.
Dzięki sibutraminie w ciągu roku przeciętnie można schudnąć dodatkowe 5 – 6 kg. Większość osób leczonych sibutraminą nie ma żadnych skutków ubocznych, jednak właściwie zawsze wywołuje ona niewielkie przyspieszenie akcji serca i wzrost ciśnienia tętniczego. Przez te cechy lek zwiększał występowanie zawałów serca i udarów i został wycofany z obrotu. Leku nie można więc kupić nawet na receptę, a o ile w ogóle można go kupić to jedynie z podejrzanych źródeł.
Topiramate (topamax)
Toprimat to substancja, która nie została dopuszczona jako samodzielny lek do zwalczania otyłości. Można ją jednak spotkać np. jako składnik leków na odchudzanie z fenterminą. Lekarze często też przepisują ten środek jako dodatek do innych środków na odchudzanie.
Toprimat jest przepisywany na epilepsję, ale też migrenę, zaburzenia psychiczne czy w leczeniu uzależnień. Mechanizm działania leku nie jest do końca wyjaśniony. Wiadomo natomiast, że posiada niegroźne dla życia, ale poważne skutki uboczne. Zażywające Topamax osoby często narzekają na splątanie, brak koordynacji, anhedonię (niemożliwość odczuwania przyjemności) i wiele innych przykrych doświadczeń. Nie wszystkie osoby zażywające toprimat doświadczają utraty wagi. Dotyczy to około kilkunastu procent osób przyjmujących lek. W ich przypadku utrata masy ciała jest jednak znaczna i wynosi od 6 do 17%.
Jak widać ze względu na znaczne skutki ubocznie nie warto przyjmować tego leku wyłącznie w celu utraty wagi, jednak przyjmowanie Toprimatu może się opłacać u osób otyłych, które jednocześnie mają np. padaczkę lub poważną migrenę.
Orlistat (Xenical)
Orlistat, którego składnikiem aktywnym jest tetrahydrolipostatyna, to lek powodujący zmniejszenie wchłaniania tłuszczu z układu pokarmowego. Można go dostać na receptę od BMI wynoszącego około 28. Powoduje zmniejszenie wchłaniania tłuszczu o około 30%. Pozwala to na znaczące zmniejszenie przyjmowanych kalorii przy spożyciu takiej samej ilości pożywienia jak przed rozpoczęciem kuracji. Łącznie można spodziewać się utraty 2 – 4,5 kg w ciągu 6 miesięcy terapii1 lub około 5% masy ciałą. Nie jest to zatem znacznie więcej niż najskuteczniejsze z suplementów na odchudzanie bez recepty.
Skutki uboczne nie są znacze. Można się spodziewać bólu brzucha. Należy też zwrócić uwagę, że Orlistat zmniejsza wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, więc przy długotrwałej terapii warto rozważyć ich suplementację. Wadą leku (jak właściwie wszystkich medykamentów na odchudzanie) jest jego znaczna cena. Miesięczna terapia Xenicalem kosztuje obecnie około 300 zł.
Semaglutide (Ozempic, Wegovy)
Ozempic to stosunkowo nowy lek na odchudzanie. Jego składnikiem aktywnym jest semaglutyd. Ozempic został wynaleziony z intencją zastosowania go w leczeniu cukrzycy typu 2, ale szybko odkryto jego działanie odchudzające. Działa poprzez naśladowanie hormonów odpowiedzialnych za wydzielanie insuliny. Wyższe wysycenie organizmu insuliną redukuje apetyt i w ten sposób semaglutyd pozwala na zmniejszenie apetytu. Osoby zażywające lek znacznie szybciej odczuwają sytość przez co szybko tracą na wadze.
Ozempic jest stosunkowo skutecznym lekiem, choć jest wypierany przez analogiczny, ale bardziej skuteczny Mounjaro. Średnio pozwala zrzucić 5% wagi w ciągu 3 miesięcy i 9% w ciągu 6 miesięcy2. Większość użytkowników doświadcza niewielkich skutków ubocznych (m.in. nudności, zatwardzeń), które są na tyle nieznaczące, że terapia jest zazwyczaj kontynuowana. Wadą leku jest droga podania (zastrzyki), bardzo wysoka cena (obecnie od 600 do nawet 1000 zł za miesięczną terapię) i brak dostępności w aptekach.
Tireptizide (Mounjaro)
Mounjaro to lek bardzo podobny do Ozempicu, tyle, że nowszy i skuteczniejszy. Oba należą do klasy leków zwanych inkretynowymi, ze względu na ich działanie przypominające hormony wydzielające insulinę. Mounjaro pozwala na schudnięcie średnio ponad 11 kg w ciągu pół roku terapii w porównaniu do około 7 kg na Ozempic. Skuteczność leku w odchudzaniu jest bliska 100%. Skutki uboczne również są podobne do semaglutydu, nie są więc szczególnie uciążliwe
Jak widać Mounjaro jest niemal rewolucją w leczeniu otyłości – nigdy wcześniej nie dysponowaliśmy lekiem o tak wysokiej skuteczności i jednocześnie niewielkich skutkach ubocznych. Ze względu na swoje właściwości tireptyzyd szybko zdobył ogromną popularność i jednocześnie stał się jej ofiarą. Leku praktycznie nie da się obecnie dostać w polskich aptekach, a o ile można go znaleźć, to miesięczna cena terapii sięga kilku tys. złotych.
Liraglutide (Saxenda, Victoza)
To kolejny lek inkretynowy (tak jak Mounjaro i Ozempic). Jest dosyć skutecznym lekiem na cukrzycę typu 2, ale większą popularność znalazł w przypadku leczenia otyłości. Ten lek jest nieco mniej skuteczny od swoich konkurentów. W ciągu roku pozwala na schudnięcie około 4-6 dodatkowych kilogramów lub 5 – 10% wagi. Skutki uboczne również przypominają pozostałe leki inkretynowe. Zaletą Saxendy jest niższa cena i dostępność. Miesięczna terapia kosztuje nawet 1000 zł.
Lorkaseryna (Belviq)
Lorakseryna był skutecznym lekiem na odchudzanie. Działał bezpośrednio na receptory serotonionowe w mózgu, jego zasada działania była więc nieco odmienna od wszystkich prezentowanych leków. Pozwalał na schudnięcie około 3 kilogramów w ciągu roku stosowania. Niestety, już po wprowadzeniu na rynek okazało się, że Belviq zwiększa występowanie raka. Lek został więc na stałe wycofany z rynku.
Co jest lepsze – leki czy suplementy diety na odchudzanie?
Pobieranie i magazynowanie energii jest jedną z najbardziej podstawowych funkcji każdego żywego organizmu. Z tego względu do tej pory leki na odchudzanie albo były nieskuteczne, albo miały naprawdę poważne skutki uboczne. W ostatnich latach, wraz z pojawieniem się leków inkretynowych (Saxenda, Mounjaro, Ozempic) wydaje się, że medycyna wreszcie znalazła rozwiązanie na epidemię otyłości.
Niestety, leki z tej klasy są (jak na razie) naprawdę drogie, a większość z przyjmujących je osób prawdopodobnie będzie musiało kontynuować terapię przez większą część życia. Być może w przyszłości, gdy patent na te leki wygaśnie będzie można je zakupić znacznie taniej. Wątpliwości budzi też ewentualna szkodliwość tych leków dla tarczycy. Jak na razie wykazano ją jedynie u szczurów, ale jest możliwe, że u ludzi ten skutek uboczny pojawi się dopiero po latach.
Alternatywą dla leków na otyłość są suplementy diety na odchudzanie. Ze względu na brak stojących za nimi gigantów przemysłu farmaceutycznego są znacznie słabiej przebadane, ale przynajmniej część z nich wydaje się stanowić stosunkowo skuteczną i, co ważniejsze, bezpieczniejszą alternatywę wobec leków na odchudzanie. Sprawdź jakie substancje w suplementach na odchudzanie są skuteczne w tym tekście.
